Τα έθιμα της Αποκριάς

Το άναμμα της Πάλια-Πούλιας

   

Το έθιμο της Πάλια-Πούλιας έλκει την καταγωγή του από την παγανιστική πυρολατρεία και τις πανάρχαιες εθιμικές εκδηλώσεις, που αναφέρονταν στο θεό Πάνα.

   Η Πάλια-Πούλια είναι η συμβολική απεικόνιση του αστερισμού της εφτάστερης Πλειάδας (της Πούλιας). Είναι ο αστερισμός των εφτά θυγατέρων του Άτλαντα και της Πλειόνης (Ταϋγέτη, Ηλέκτρα, Αλκυόνη, Αστερόπη, Κελαινώ, Μαία και Μερόπη).

   Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Πλειάδες ανακάλυψαν το άσμα - το τραγούδι- και τις νυχτερινές γιορτές. Η Πάλια-Πούλια είναι καθαρότατα ελληνική ονομασία. Είναι ευκρινέστατα ένα κατάλοιπο των αρχαίων Ορεστών. Πιθανότατα πρόκειται για εθιμικό δρώμενο, που συνυπήρχε μαζί με άλλες γιορταστικές εκδηλώσεις, που ήταν νυχτερινές, αφιερωμένες από τους Ορέστες στις εφτά αδελφές θεές, τις Πλειάδες!...

   Πέρασε και αυτό στο χριστιανικό ελληνορθόδοξο τρόπο ζωής μαζί με πολλά αρχαοελληνικά έθιμα και δρώμενα. Η αρχαιοελληνική πολυθεΐα είχε πολλή ομορφιά και με τις ανθρωπιστικές της προεκτάσεις αντιμαχόταν το κακό.

   Οι νεοέλληνες τις Πλειάδες τις ονόμασαν Πούλια. Συνάγεται από όσα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία γνωρίζουμε, ότι οι Χριστιανοί από τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας, που συγκρότησαν την ελληνική κοινότητα της Χρούπιστας (σημ. Άργος Ορεστικό) υιοθέτησαν την πυρά των Πλειάδων και την ονόμασαν Πάλια-Πούλια..."έστι μεθερμηνευόμενον αρχαίες Πλειάδες".

   Η Πάλια-Πούλια είναι το εξέχον αποκριάτικο εθιμικό δρώμενο του Άργους Ορεστικού. Γι΄αυτό το λόγο γινόταν γενική επιστράτευση του παιδόκοσμου της γειτονιάς για το μάζεμα, μεταφορά και φύλαξη των αγκαθιών της Πυράς.

  Το στήσιμο της Πάλια-Πούλιας (Παλιαπούλιας), που γινόταν συνήθως παραμονή της Αποκριάς, δεν είναι (ήταν) μια απλή συσσώρευση των αγκαθιών και των άλλων καυσίμων. Η Πάλια-Πούλια κτιζόταν! Στερεωνόταν πρώτα ο κορμός ενός ιστού και τριγύρω του στρώνονταν και διαδοχικά πατιούνταν τα αγκάθια, τα οποία αν δεν ήταν καλά πατημένα, δεν καίγονταν. Σχηματίζονταν έτσι ένας αγκάθινος κώνος μεγάλων διαστάσεων.

   Υπήρχε ανταγωνισμός, όχι ποια γειτονιά θ' άναβε πρώτη την Πάλια-Πούλια της, αλλά ποια θα την άναβε τελευταία. Αργότερα οι γειτονιές ανταγωνίζονταν ποια Πάλια-Πούλια θα είναι μεγαλύτερη σε όγκο και μέγεθος.Οι φλόγες έφταναν ως είκοσι μέτρα ύψος...

   Στο μεταξύ καίγονταν όλα τ' αγκάθια της Πάλια-Πούλιας κι απόμενε μόνο η ζιάρη, όπως ονόμαζαν τα πυρωμένα κάρβουνα. Τότε το αντέτι, δηλαδή η παράδοση, απαιτούσε, να πηδήσουν πάνω από τα καπνίζοντα ακόμη κάρβουνα όλοι οι νέοι άνδρες!... Αυτό γινόταν, για καούν οι πειρασμοί του φαλού...

   Αφού τελείωναν τα πηδήματα, η αποκριάτικη σύναξη αραίωνε.

Ανδρέας Σεμάσης - Τοπική Εφημερίς "Η ΟΡΕΣΤΙΣ"

ΤΟ «ΧΑΣΚΑ» ή « ΧΑΣΚΑΡΙ»

Το ίδιο βράδυ, είτε στα σπίτια είτε γύρω από τις φωτιές, τελείται κι άλλο ένα έθιμο της Αποκριάς, συμβολικό, το «χάσκα» ή «χάσκαρι», από το ρήμα χάσκω. Στον ξύλινο κλώστη–πλάστη της πίτας δένουν με μια κλωστή ένα βρασμένο αυγό. Αραδιάζονται όλοι και δοκιμάζουν να το χάψουν, καθώς περνάει αιωρούμενο από μπροστά τους. Εξάλλου είναι διασκεδαστικό το θέαμα, να κυνηγά κανείς με ανοιχτό το στόμα ένα αβγό, που κινείται κρεμασμένο.

Οι παλιοί πάντως για την ερμηνεία του εθίμου αυτού έλεγαν: «το στόμα κλείνει την Τυρινή της Κυριακής μ' ένα αβγό, για ν' ανοίξει το Πάσχα πάλι με αβγό». Έτσι συμβόλιζαν αυτή την περίοδο της νηστείας.

Με όλα αυτά τα έθιμα της Αποκριάς, την Παλιαπούλια, που καίει και καθαρίζει τα αγκάθια απ΄ τα χωράφια, τον καθαρτικό χορό και το πήδημα πάνω από τη φωτιά,το «χάσκαρι» εξηγείται πως με το γιόρτασμα της Αποκριάς και της Καθαροδευτέρας στον τόπο μας μπαίνουμε στη Μεγάλη Σαρακοστή, που για μας όπως και για τους άλλους Έλληνες, σημαίνουν μέρες νηστείας και μέρες ψυχικού και σωματικού καθαρισμού.

Το Γαϊτανάκι 

Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, είναι το γαϊτανάκι. Το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της απόκριας.

Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι πλέκουν τις κορδέλες πάνω του δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.
Φωτογραφίες: Νίκη Τερψιάδου, Δασκάλα

ΠΑΙΔΙ – ΑΣΚΗΣΗ – ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ:

ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΠΑΙΔΙ – ΑΣΚΗΣΗ – ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014, κλιμάκιο από το Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών "Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού", επισκέφθηκε το σχολείο μας για ενημέρωση της πορείας του προγράμματος "Πρόληψη και Αντιμετώπιση παιδικής παχυσαρκίας" που υλοποιεί το σχολείο μας. Η επισκέπτρια υγείας και η δασκάλα Φυσικής Αγωγής διαπίστωσαν ότι η πορεία υλοποίησης του προγράμματος συνεχίζεται απρόσκοπτα.

Το έθιμο της Παλιαπούλιας

Οι μαθητές της γειτονιάς που βρίσκεται το σχολείο μας, καθημερινά δίνουν "αγώνα" για τη συγκέντρωση κλαδιών και αγκαθιών για το στήσιμο της παλιαπούλιας. Η παλιαπούλια είναι έθιμο που κρατά αιώνες και συνεχίζεται στις μέρες μας.

Τα παιδιά όλων των γειτονιών του Άργους Ορεστικού αγαπάν το έθιμο αυτό και το στηρίζουν με τη βοήθεια και συμπαράσταση των γονιών τους. Εδώ και είκοσι μέρες κάνουν τιτάνιες προσπάθειες, ώστε να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερα αγκάθια και ξερόκλαδα.

Τυχεροί ήταν σήμερα 20 Φεβρουαρίου, Τσικνοπέμπτη, αφού συνεργεία του Δήμου μας κλάδεψαν τα δέντρα της αυλής του σχολείου μας, οι μαθητές είδαν μπροστά στα μάτια τους να υπάρχει άφθονο υλικό για την παλιαπούλια τους. Χωρίς καθυστέρηση μόλις σχόλασαν, άρχισαν την επίπονη αλλά ευχάριστη γι' αυτούς διαδικασία της μεταφοράς των κλαδιών. Το ένα πίσω από το άλλο σαν μυρμήγκια, σε λίγη ώρα μετέφεραν όλα τα κλαδιά στο χώρο όπου θα στήσουν την παλιαπούλια τους.

Ένας γείτονας

ΠΑΙΔΙ-ΑΣΚΗΣΗ-ΔΙΑΤΡΟΦΗ και παρασκευή Δεκατιανού!

Στα πλαίσια του προγράμματος "Παιδί, Άσκηση, Διατροφή" που εκπονείται από το Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Π. και Α. Κυριακού» και συμμετέχουν οι τέσσερις(Β΄, Γ, Ε΄, και ΣΤ΄) από τις έξι τάξεις του σχολείου μας, οι μαθητές της Γ΄ τάξης με την καθοδήγηση των δασκάλων τους Αφροδίτης Τάσιου, Δέσποινας Σπυροπούλου και της Γυμνάστριας Χρυσαυγής Μιχαλά, φτιάξαν το δεκατιανό τους.

Συγκεκριμένα, παρασκεύασαν  ατομικά ελαιόψωμα και σταφιδόψωμα με αγνά υλικά που έφεραν οι μαθητές από το σπίτι τους. 

Τα παιδιά έζησαν μία μοναδική εμπειρία την οποία επιθυμούν να επαναλάβουν με την παρασκευή και άλλων υγιεινών τροφών.

Οι μαθητές ευχαρίστησαν την υπεύθυνη καθαριότητας του σχολείου μας κ. Καίτη για την πολύτιμη βοήθειά της.

 

Πρώτη δοκίμασε η Δασκάλα της τάξης, κ. Αφροδίτη.

 

Τελικά, ήταν τόσο νόστιμα, που έγιναν ανάρπαστα!

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ

ΕΠΩΝΥΜΙΑ: 4ο 8/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Άργους Ορεστικού.

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ: 1979 (ΦΕΚ190/79) Σχολικό έτος πρώτης λειτουργίας: 1979-80.

ΟΡΓΑΝΙΚΟΤΗΤΑ (κατά την ίδρυση): 6/θέσιο. Σήμερα: 8/θέσιο.

ΕΤΟΣ ΑΝΕΓΕΡΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟΥ: 1992. Από της ιδρύσεώς του συστεγαζόταν με το 1ο Δημοτικό Σχολείο στο διατηρητέο κτήριο της Κοιμήσεως Θεοτόκου.

ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ:

ΕΤΟΥΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ:      άρρενες 71        θήλεις 83      

1ης δεκαετίας:              άρρενες 98        θήλεις 95.                   

2ης δεκαετίας:              άρρενες 84        θήλεις 81.

3ης δεκαετίας:              άρρενες 76        θήλεις 73.

Διδακτικού έτους  2011-2012:     άρρενες   61  θήλεις   61.

Διδακτικού  έτους 2012-2013:    άρρενες    61   θήλεις  50.

Διδακτικού  έτους 2013-2014:    άρρενες    70   θήλεις  51.

Διδακτικού  έτους 2014-2015:    άρρενες    71   θήλεις  47.

Διδακτικού  έτους 2015-2016:    άρρενες    66   θήλεις  57.

Διδακτικού  έτους 2016-2017:    άρρενες    70   θήλεις  62.
Διδακτικού  έτους 2017-2018:    άρρενες    74   θήλεις  58.

Διδακτικού  έτους 2018-2019:    άρρενες    69   θήλεις  56.
Διδακτικού έτους  2019-2020:   άρρενες    67   θήλεις  61.

Διδακτικού έτους  2020-2021:   άρρενες    64   θήλεις  65.

Διδακτικού έτους  2021-2022:   άρρενες    61   θήλεις  68.

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ:.

Από 1979-80   έως και 1981-82  Σταύρος Κωνσταντινίδης

 Από 1982-83   έως 1983-84  Βασίλειος Τσεβεκίδης

Από Μάιο 1984 έως 1987-88  Σταύρος Κωνσταντινίδης

Από 1988-89 έως 1989-90  Αρίσταρχος Μαυρίδης

Από 1989-90 έως 1991-92  Χαρίλαος Σαμαράς

Από 1992-93 έως 1996    Βασίλειος Αβραμίδης

Από 1997  έως 30-7-1997   Παύλος Καλύβας

Από 1-8-1997 έως 30-7-2000  Στέργιος Θωμάς

Από 1-8-2000 έως 31-7-2010  Παύλος Καλύβας

Από  7-9-2010 έως σήμερα  Λεωνίδας Οικονομίδης

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ.

Ημέρα εγκατάστασης του σχολείου στο δικό του διδακτήριο η 26η Οκτωβρίου 1992. Έγινε ο καθιερωμένος αγιασμός παρόντων, του τότε Νομάρχη Διονυσίου Χρυσοφώτη, Δημάρχου Χρυσοστόμου Ανανιάδη, Προέδρου Δημοτικού Συμβουλίου και Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Λεωνίδα Οικονομίδη, Προϊσταμένου Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Καστοριάς, Παντελή Πανταζή και πολλών γονέων.

ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

 08.00 – 08.10    10΄ Υποδοχή μαθητών

            08.10 – 09:40          90΄ 1η διδακτική περίοδος

        09:40 – 10:00                             20΄ διάλειμμα

        10:00 – 11:30          90΄ 2η διδακτική περίοδος

11:30– 11:45                        15΄ διάλειμμα

   11:45 – 12:25              40΄ 5η διδακτική ώρα

12:25 – 12:35                    10΄ διάλειμμα

12.35– 13:15             40΄ 6η διδακτική ώρα

13:15– 13:25                      10΄ διάλειμμα

13:25 -14:00               35΄ 7η διδακτική ώρα